In 1946, William Monks, Secretary of the Kilkenny Archaeological Society, brought to the attention of the National Museum of Ireland, the existence of a skilled sieve Sa mbliain 1946, chuir William Monks, Rúnaí Chumann Seandálaíochta Chill Chainnigh, ar shúile Ard-Mhúsaem na hÉireann go raibh ceardaí cumasach criathar fós ag tabhairt faoina cheird go gníomhach i mBaile Choiteáin, An Aill, Contae Bhaile Átha Cliath.

Ainm an cheardaí, John Hamilton. I samhradh na bliana 1948, thug A.T. Lucas agus Kevin Danaher ó Choimisiúin Béaloideasa Éireann cuairt ar Hamilton ina áit chónaithe, áit a ndearna siad taifead agus scannánú cuimsitheach ar an bpróiseas déanta criathar mar a bhí sé ag an gceardaí sciliúil.

Ba dhuine de bhunadh na hAille é Hamilton a tógadh ar fheirm an teaghlaigh é. Ba anseo a múineadh ceird déanta an chriathair dó ó dhuine de lucht siúil na hÉireann ar tugadh “The Twigger” air, a thug cuairt go tréimhsiúil ar an Aill chun na criathair a dhéanamh agus a dhíol. Ar feadh na mblianta rinne John na criathair ina chuid ama saoir, rud nach raibh aige go rialta agus dhíol sé na criathair i mBaile Brigín, a bhí gar dó.

Cén fáth ar úsáideadh criathair? 

Bhí easpa scioból agus cróite ag tithe bochta sa 18ú agus 19ú haois, rud a d’fhág gá criathair a úsáid chun cré agus salachar a bhaint amach a bhí ann tar éis a bheith ag bualadh arbhair taobh amuigh. Bhí tomhais éagsúla mogaill ag na criathair sin agus baineadh úsáid astu ar laethanta gaofara chun grán a scaradh ón lochán. Shéid an ghaoth an lochán éadrom ar leataobh, agus thit an grán trom anuas ar an leathán ar an talamh. Bhí an grán is glaine ar thaobh na gaoithe, ach bhí dallán breise ag teastáil ó roinnt den ghrán trí chriathar mín chun síolta fiaile agus lochán a bhaint amach.