Scipeáil chuig ábhar

Buantaispeántas

An Timpeallacht Nádúrtha

Saorchead isteach

Foghlaim faoi Éirinn i 1850, nuair a bhí formhór na ndaoine beo ar an bhfeirmeoireacht. Bhain an talamh le buíon beag úinéirí talún gustalach, a thug ar léas é dá dtionóntaí. Ba é ceist úinéireacht na talún an cheist ba phráinní i saol polaitiúil na hÉireann idir 1870 agus blianta luath na fichiú haoise, nuair a d’éirigh le formhór na bhfeirmeoirí tionónta úinéireacht a fháil ar a ngabháltais féin.

An talamh agus na hacmhainní

Féach an tionchar a bhí ag torthúlacht na talún ar chaighdeán na beatha d’fhormhór mhuintir na hÉireann. Bhí acmhainní luachmhara i gceantair áirithe, m.sh. talamh méith draenáilte agus portach ina bhféadfai móin a bhaint mar bhreosla. I gceantair eile bhí an talamh lán carraigeacha agus an ithir bocht.

Ábhair nádúrtha tógála

Taispeántar anseo an tslí ar bhraith feirmeoirí ar sholáthar cloch, fod móna nó créfóige chun a gcuid tithe a thógáil. Is minic a chlúdaítí ballaí le haoldhath a dhéantaí as aol nó sliogáin.

Ba é an rogha ábhair a bhí ar fáil an rud ba thábhachtaí i gcás caighdeán agus cruth na dtithe tuí. Mhair an tuí chruithneachta agus an tuí sheagail blianta fada; chuaigh daoine leis an tuí chruithneachta de bhrí gurbh é ba ghlaine, ba chothroime ó thaobh faid agus ba éasca a ullmhú. Mura raibh tuí chruithneachta nó tuí sheagail ar fáil, théití i muinín tuí coirce, tuí eorna, feadáin, luachra, líon nó muiríneachd.

Tuí - Ábhar nádúrtha a bhí flúirseach i ngach áit, nach mór

Féach ar na slite éagsúla inar bhain daoine leas as ábhair nádúrtha ina gceantair féin chun uirlisí laethúla a dhéanamh. Sin an fáth a dhéantaí rudaí den chineál céanna as ábhair dhifriúla in áiteanna éagsúla faoin tír. Bhí an tuí saor go leor agus flúirseach agus mar sin is as a rinneadh mórchuid rudaí a bhí in úsáid gach lá.

Is léir a ildánaí a bhí an tuí nuair a fhéachtar ar na tochtanna, ciseáin, stólta, coiléir do chapaill agus neadacha circe a rinneadh as. Bhí an tuí éadrom, solúbtha agus láidir agus d’fhéadfadh an ceardaí é a chur in oiriúint don rud a bhí á dhéanamh aige. Mar shampla, d’úsáid an ceardaí a rinne an stól an neart sna píosaí tuí nuair a chuirtear le chéile iad, agus ba é an t-insliú a thug snáithíní an tuí a ba thábhachtaí nuair a bhí nead circe á dhéanamh.

Ar an tuilemhá ar bhruach an tSuca i gCo. Ros Comáin, bhaintí úsáid as bogshifín, sínte agus ceangailte timpeall fráma adhmaid chun rafta a dhéanamh ar a bhféadfaí dul ag iascaireacht agus ag seilg éan. Tá rafta den sórt seo le feiceáil ar taispeáint; is léiriú é ar an tslí ar bhain daoine leas as na hábhair a bhí ag fás mórthimpeall orthu chun na rudaí a bhí uathu a dhéanamh. Is é seo an t-aon cheann den chineál rafta seo i dtuaisceart na hEorpa a tháinig slán.

Suíomh:


An Timpeallacht Nádúrtha suite ag:
Páirc Thurlaigh,
Caisleán an Bharraigh,
Co Mhaigh Eo
F23 HY31


Bhí tionchar mór ag an tírdhreach agus ag acmhainní nádrútha ar an saol faoin dtuath in Éirinn. Dhéanfadh daoine earraí a d’úsáid siad gach lá as ábhair a bhí ar fáil ina gceantar féin. Dá bharr sin, is minic a dhéantaí na rudaí céanna as ábhair dhifriúla ag brath ar cibé acmhainní a bhí ar fáil sa cheantar.

Saol na Tuaithe

Tuilleadh léitheoireachta

Ailtireacht Thraidisiúnta na hÉireann

Léigh níos mó
Tuilleadh léitheoireachta

Cláraigh dár nuachtlitir

Coinnigh suas chun dáta

Receive updates on the latest exhibitions

Saol na Tuaithe

Páirc Thurlaigh,
Caisleán an Bharraigh,
Co Mhaigh Eo,
F23 HY31

+353 94 903 1755