Taispeántas Sealadach: 30 Bealtaine - 24 Deireadh Fómhair 2025
Focail ar Farraige: Éire agus St Gallen in Eoraip na Luath-Mheánaoise
Saorchead Isteach
Bain sult as draíocht na healaíne miotail, cloiche agus lámhscríbhinne ó Ré Órga na hÉireann sa taispeántas uathúil seo de sheoda na luath-mheánaoise ag Ard-Mhúsaem na hÉireann, Sráid Chill Dara. Déan iniúchadh ar thurais iontacha daoine, leabhar agus smaointe idir Éire agus an Eoraip sa mheánaois. Déan tú féin a bhá sna lámhscríbhinní luachmhara ó Mhainistir Naomh Gall san Eilvéis, agus cuid acu ag filleadh ar Éirinn den chéad uair le 1000 bliain, chomh maith le réada iontacha ón Saol Gaelach as ar eascair siad.
Chun tabhairt ar iasacht na lámhscríbhinní iontacha sin a cheiliúradh, bailíodh níos mó ná 150 réad suntasacha le chéile ó bhailiúchán an Ard-Mhúsaeim le cur ar taispeáint. Is rudaí a aimsíodh le déanaí cuid mhaith acu, atá á gcur ar taispeáint den chéad uair riamh, lena n-áirítear Cumhdach Leabhair uathúil Loch Cinnéile atá á nochtadh tar éis mórthionscadal caomhantais. Trí na réada sin, insítear scéal na dturas chun na hEorpa agus uaithi, agus déantar ár gcóngas le chéile a cheiliúradh.
Déan iontas de bhlúirí na cóipe is luaithe a mhaireann de Etymologiae le Isidore, idirlíon amach is amach den seansaol. Scríobhadh isteach é ag lámh Éireannaigh sa seachtú haois agus fuarthas í i Mainistir Naomh Gall. Faigh amach faoin bhfianaise ar smaointe ag taisteal ar muir agus ag spreagadh athruithe laistigh d’Éirinn agus lasmuigh di.
Cé nach raibh léamh ag mórchuid na ndaoine in Éirinn na luath-mheánaoise bhí siad cleachta le réimse stíleanna ealaíne a fheiceáil i miotal, i gcnámh, i gcloch, in adhmad, i dteicstíl agus ar leathanaigh lámhscríbhinní naofa. Le teanga na n-íomhánna a úsáideadh, meascadh ealaín theibí, ainmhithe agus daoine agus tháinig sí tríd an Mheánmhuir, agus tríd an Eoraip thuaidh agus láir sula ndearnadh í a ateilgean in Éirinn agus sa Bhreatain.
Aimsigh rúin na scríobhaithe a scríobh dánta faoi ionsaithe na Lochlannach, a rinne gearán faoi dhálaí scríbhneoireachta agus a scríobh na mílte de thráchtanna léannta i nGaeilge agus iad ag déanamh cóipe de leabhar Gramadaí Laidine i Priscian Institutiones grammaticae ar a raibh cáil dhomhanda.
Fuascail turais na luath-mheánaoise a rinne Colmán, Gall agus na manaigh a thaistil chuig na hAlpa agus níos faide anonn agus an méid a bhí mar spreagadh dóibh trí réada agus lámhscríbhinní.
Comhoibriú speisialta idir Ard-Mhúsaem na hÉireann agus Stiftsbibliothek, St. Gallen
Chun tabhairt ar iasacht na lámhscríbhinní iontacha sin a cheiliúradh, bailíodh níos mó ná 150 réad suntasacha le chéile ó bhailiúchán an Ard-Mhúsaeim le cur ar taispeáint. Is rudaí a aimsíodh le déanaí cuid mhaith acu, atá á gcur ar taispeáint den chéad uair riamh, lena n-áirítear Cumhdach Leabhair uathúil Loch Cinnéile atá á nochtadh tar éis mórthionscadal caomhantais. Trí na réada sin, insítear scéal na dturas chun na hEorpa agus uaithi, agus déantar ár gcóngas le chéile a cheiliúradh.
Déan iontas de bhlúirí na cóipe is luaithe a mhaireann de Etymologiae le Isidore, idirlíon amach is amach den seansaol. Scríobhadh isteach é ag lámh Éireannaigh sa seachtú haois agus fuarthas í i Mainistir Naomh Gall. Faigh amach faoin bhfianaise ar smaointe ag taisteal ar muir agus ag spreagadh athruithe laistigh d’Éirinn agus lasmuigh di.
Cé nach raibh léamh ag mórchuid na ndaoine in Éirinn na luath-mheánaoise bhí siad cleachta le réimse stíleanna ealaíne a fheiceáil i miotal, i gcnámh, i gcloch, in adhmad, i dteicstíl agus ar leathanaigh lámhscríbhinní naofa. Le teanga na n-íomhánna a úsáideadh, meascadh ealaín theibí, ainmhithe agus daoine agus tháinig sí tríd an Mheánmhuir, agus tríd an Eoraip thuaidh agus láir sula ndearnadh í a ateilgean in Éirinn agus sa Bhreatain.
Aimsigh rúin na scríobhaithe a scríobh dánta faoi ionsaithe na Lochlannach, a rinne gearán faoi dhálaí scríbhneoireachta agus a scríobh na mílte de thráchtanna léannta i nGaeilge agus iad ag déanamh cóipe de leabhar Gramadaí Laidine i Priscian Institutiones grammaticae ar a raibh cáil dhomhanda.
Fuascail turais na luath-mheánaoise a rinne Colmán, Gall agus na manaigh a thaistil chuig na hAlpa agus níos faide anonn agus an méid a bhí mar spreagadh dóibh trí réada agus lámhscríbhinní.
Comhoibriú speisialta idir Ard-Mhúsaem na hÉireann agus Stiftsbibliothek, St. Gallen
Suíomh:
Focail ar Farraige: Éire agus St Gallen in Eoraip na Luath-Mheánaoise suite ag:
Seandálaíocht,
Sráid Chill Dara,
Baile Átha Cliath 2
D02 F627
Faigh amach conas a chuidíonn eolaíocht, ealaín, seandálaíocht agus staidéar ar lámhscríbhneoireacht leis na ceangail a nochtadh idir Éire agus an Eoraip
You might like:
Seandálaíocht
Seandálaíocht,
Sráid Chill Dara,
Baile Átha Cliath 2,
D02 F627
+353 1 677 7444