Trumpa Loch na Séad

B'fhéidir go bhfuil an déantán tábhachtach seo ón Iarnaois nasctha le rithe Uladh ag Emain Macha.

Tugtar le tuiscint ó chur síos luath den taisce seo go raibh sé mar chuid de thaisce mhóideach ina raibh ceithre thrumpa cré-umha, blaoscanna daonna agus cnámha eile. Aimsíodh na déantáin in 1794 i bportach– a bhíodh mar loch de Loch na Séad. Tá an loch suite gar do choimpléasc ríoga den Iarannaois de Ríth Uladh ag Emain Macha, nó Eamhain Mhacha, i gCo. Ard Mhacha. As na ceithre cinn a aimsíodh ar dtús, is é seo an t-aon cheann a mhaireann.

Is réad mínshaothraithe é, curtha le chéile ó leatháin sheamaithe de chré-umha bhuailte. Tá ceithre chomhábhar ann: dhá fheadán sorcóireacha atá coinnithe le chéile le fáinne déchónúil garbh, agus tá diosca maisithe ceangailte le deireadh an trumpa. Tá an feadán mór cuarach agus spréite agus tá sé dúnta le huaim ar an imeall cuasach. Tá na himill ailínithe go cúramach, agus go hinmheánach clúdaíonn stiall tanaí de chré-umha an uaim. Tá an uaim sheachtrach séalaithe le stiall iomaireach de chré-umha atá ceangailte le sraith seamanna. Tá trí dheisiú paiste le feiceáil ar an bhfeadán seo. Níl na himill den dara feadán ailínithe ach forluíonn siad thar a chéile agus tá siad ceangailte le seamanna.

Tugtar le tuiscint leis an difríocht a bhí ina thógáil gur earra ionaid a bhí san feadán seo. Tá diosca maisithe tarraingteach ar an taobh cloigín den uirlis. Tá an ornáid bhuailte bunaithe ar an móitíf chlasaiceach lotus-bud, agus is íomhánna scáthánacha dá chéile iad na ceathrúna. Tá an maisiúchán buailte isteach sa mhiotal ón taobh thiar, teicníc ar a dtugtar repoussé. Léiríonn Trumpa Loch na Séad na scileanna umhaíochta iontacha a bhí ag na ceardaithe den Iarannaois.